Zajęcia
Opis zajęć
Ornitologia
- Prowadzący:
- mgr Adam Michalak
- mgr Samuel Sosnowski
- Temat zajęć:
- Dlaczego ptaki śpiewają?
- Czas trwania:
- 2 godziny
- Przebieg zajęć:
- Przedstawienie planu zajęć, rozdanie lornetek, atlasów
- Zwrócenie uwagi na odpowiednie zachowanie w terenie każdego przyrodnika
- Omówienie funkcji śpiewu ptaków
- Pogadanka na temat usłyszanych głosów. Oznaczanie gatunku
- Sporządzenie spisu ptaków śpiewających lasu Mierzei Wiślanej.
- Cele:
- Zapoznanie z problematyką śpiewu ptaków
- Poznanie nowych terminów: terytorializm
- Rozwijanie wrażliwości słuchowej
- Zwrócenie uwagi na różnorodność głosów w lesie
- Rozpoznanie pospolitych ptaków po śpiewie
- Umiejętność posługiwania się lornetką
- Zachęcenie do samodzielnego poznawania ptaków w swoim otoczeniu
- Rozwijanie zainteresowań przyrodniczych.
- Umiejętność odpowiedniego zachowania się w terenie.
- Metody:
- Pogadanka
- Obserwacja (wzrokowa, słuchowa)
- Ćwiczenia (praca w grupach).
- Środki dydaktyczne:
- Atlas
- Lornetki
- Dyktafon.
Podsłuchiwanie w ciemnościach – o nietoperzach i echolokacji
- Prowadzący:
- mgr Tomasz Narczyński
- mgr Konrad Bidziński
- mgr Martyna Jankowska-Jarek
- Czas trwania:
- 2 godziny
- Cel zajęć:
- Zapoznanie młodzieży z jedną z najmniej znanych grup ssaków - nietoperzami
- Omówienie zjawiska echolokacji
- Przedstawienie podstawowych informacji o biologii i ekologii nietoperzy, i weryfikacja powszechnych wyobrażeń i stereotypów ich dotyczących.
- Dyscypliny naukowe:
- Biologia i ekologia nietoperzy
- Podstawy akustyki – wstępne informacje o właściwościach fali dźwiękowej.
- Forma zajęć:
- Wykład
- Pogadanka
- Grupowe zajęcia terenowe.
- Środki dydaktyczne:
- Rzutnik multimedialny
- Detektory ultradźwięków.
- Przebieg zajęć:
- Zajęcia odbywaj się późnym popołudniem: pierwsza część w sali wykładowej, druga (w porze zachodu słońca, lub zaraz po zachodzie) - w terenie. Ważna informacja: Proszę o zabranie ze sobą latarek! (wystarczy jedna na dwie osoby)
- Plan zajęć:
- Wykład, pogadanka:
- Nietoperze – co o nich wiemy? - Stereotypy i skojarzenia, a fakty związane z nietoperzami. Tryb życia i niezwykłe zdolności nietoperzy, w krzywym zwierciadle wierzeń i w świetle nauki
- Dokładniejsze omówienie echolokacji - jako niepospolitej metody orientowania się w przestrzeni. Próba zrozumienia i wyobrażenia sobie jak ona działa i czym różni się od widzenia
- Omówienie, na podstawie nagrań, przykładowych dźwięków echolokacyjnych i socjalnych krajowych gatunków nietoperzy, ich rozpoznawanie. Przykłady zwierząt, które prawdopodobnie spotkamy w terenie
- Gdzie możemy spotkać nietoperze i czy jest to bardzo trudne? – omówienie siedlisk, miejsc ich aktywności, oraz spoczynku w różnych porach roku. Czy są to zwierzęta powszechne, czy rzadkie? Czemu są chronione?
- Omówienie części terenowej: obsługi detektorów ultradźwięków, oraz klucza do oznaczania nietoperzy do rodzaju, na podstawie częstotliwości i brzmienia sygnałów echolokacyjnych.
- Grupowe zajęcia terenowe:
- Wspólne wyszukiwanie nietoperzy żerujących w okolicy
- Określenie siedliska w którym występują oraz próba ich oznaczania.
- Wykład, pogadanka:
Botanika
- Prowadzący:
- mgr Artur Eichmann
- mgr Artur Eichmann
- mgr Sebastian Nowakowski
- Czas trwania:
- 2 godziny
- Zajęcia nad brzegiem morza. Szata roślinna wydm nadmorskich – wydmy przedniej, białej i szarej:
- Specyfika zbiorowisk roślinnych oraz budujących je gatunków. Przystosowania roślin, zwłaszcza zasiedlających wydmę przednią i białą, do występowania na piaszczystym podłożu
- Gatunki roślin występujące wyłącznie lub głównie na wydmach nadmorskich, w tym gatunki podlegające w kraju ochronie ścisłej
- Zmiany szaty roślinnej wydm nadmorskich pod wpływem działalności człowieka. Potrzeba ochrony roślinności i flory wydm na polskim wybrzeżu Bałtyku.
- Zajęcia w lesie nadmorskim. Szata roślinna pasa leśnego w Parku Krajobrazowym Mierzei Wiślanej:
- Skład gatunkowy, budowa i specyfika nadmorskiego boru bażynowego
- Specyfika boru bagiennego, brzeziny bagiennej i lasu dębowo-bukowego
- Leśne zbiorowiska zastępcze, głównie nasadzenia sosny oraz innych gatunków drzew
- Gospodarka leśna, znaczenie lasów i ochrona zbiorowisk leśnych w pasie nadmorskim.
- Zajęcia przy torfowisku śródleśnym w zagłębieniu międzywydmowym. Szata roślinna torfowisk - specyfika zbiorowisk i flory w powiązaniu ze specyfiką siedliska:
- Powstawanie i rozwój torfowisk, tworzenie się pokładu torfu
- Poznanie przykładowych gatunków typowych dla torfowisk (m.in. torfowców, turzyc, bagna zwyczajnego, wełnianek, żurawiny błotnej)
- Rola torfowisk w retencji i zachowaniu rzadkich, ginących zbiorowisk roślinnych i rzadkich gatunków roślin (w tym wielu pod ochroną ścisłą oraz zagrożonych)
- Stan zachowania torfowisk w Europie, kraju i na Pomorzu. Znaczenie torfowisk i potrzeba ich ochrony.
- Zajęcia nad brzegiem Zalewu Wiślanego. Zbiorowiska szuwarowe, namuliskowe i łąkowe:
- Specyfika i rola zbiorowisk nadwodnych; obecność zbiorowisk o charakterze słonolubnym z udziałem gatunków halofitów
- Przyczyny występowania halofitów na wybrzeżu Bałtyku, ich rozmieszczenie i rola
- Zbiorowiska słonaw oraz gatunki halofilne, w tym chronione i zagrożone.
- Zajęcia terenowe w lesie, przy torfowisku, na wydmach nadmorskich i w szuwarach. Poznawanie zbiorowisk i flory współtworzących odwiedzane ekosystemy w pasie wybrzeża:
- Rozpoznawanie pospolitych gatunków roślin – drzew, krzewów i roślin zielnych
- Wskazywanie różnic: w budowie morfologicznej, rozmnażaniu i roli w zbiorowiskach pomiędzy gatunkami z różnych grup systematycznych
- Rośliny lecznicze, trujące i użytkowe – przykłady; rozpoznawanie po cechach morfologicznych i zapachu; znaczenie dla człowieka; częściowa ochrona wybranych gatunków
- Wyjaśnianie analogii w działaniu roślin leczniczych, a jednocześnie trujących oraz narkotyków i alkoholu; szkodliwość używek, zwłaszcza dla młodych, rozwijających się organizmów.
- Szata roślinna polskiego wybrzeża Bałtyku na przykładzie Parku Krajobrazowego Mierzei Wiślanej:
- Siedliska nadmorskie oraz występujące na nich zbiorowiska roślinne, charakterystyczne dla pasa nadmorskiego, gatunki roślin występujące w kraju wyłącznie lub głównie nad morzem
- Znaczenie przyrody nadmorskiej dla wzbogacenia różnorodności środowiska przyrodniczego kraju. Zbiorowiska nadmorskie wymagające ochrony oraz gatunki roślin związane z wybrzeżem morskim, podlegające ochronie gatunkowej.
Stopień szczegółowości prowadzonych zajęć oraz nawiązanie do wiedzy szkolnej są uzależnione od wieku i wiedzy prowadzonej grupy. Dodatkowe tematy lub treści są włączane w tok zajęć – na życzenie opiekunów grupy lub samych uczestników zajęć.
Entomologia
- Prowadzący:
- dr Marta Zakrzewska.
- Temat zajęć:
- Entomologia, czyli jak polubić owady.
- Czas trwania:
- 2 godziny.
-
Na co dzień nie zauważamy drobnych bezkręgowców żyjących w trawie, w ziemi, czy w koronach drzew. Wystarczy się zatrzymać i przyjrzeć tym maleńkim stworzeniom, by zrozumieć, że są nieodzownym elementem świata w którym żyjemy. Zajęcia terenowe odkryją przed Wami bogactwo tego mikro świata. Będziemy poławiać owady oraz zgłębiać ich tajniki i zwyczaje. W trakcie zajęć poznają Państwo wielonogich gości specjalnych. Zajęcia uczą poszanowania zwierząt i innych żywych organizmów. Część zajęć prowadzona w terenie uzależniona jest od pogody.
Chemia dla przyrodników
- Prowadzący:
- mgr Krystian Jakubczyk.
- Czas trwania:
- 2 godziny.
- Cele:
- Zapoznanie młodzieży szkolnej z różnymi ciekawymi doświadczeniami chemicznymi
- Zapoznanie z tematyką kwasowości, zasadowości, wskaźników w chemii, chromatografii, tworzenia związków kompleksowych, reakcji charakterystycznych dekstryn, reakcji charakterystycznych alkoholu salicylowego, dysocjacji jonowej, działania ureazy i katalazy
- Poznanie nowych terminów: fenoloftaleina, błękit bromotymolowy, antocyjany, chromatografia, chromatografia cienkowarstwowa, chromatogram, eluent, ekstrakt, absorpcja, adsorpcja, dekstryny, związki kompleksowe, elektrolit, nieelektrolit, dysocjacja elektrolityczna, kataliza, ureaza, hydroliza, denaturyzacja
- Rozwijanie umiejętności wykonywania eksperymentu chemicznego, obserwacji i formułowania wniosków.
- Uświadomienie uczniom obecności kwasów, wskaźników kwasowości, barwników, katalizatorów w środowisku człowieka, ich działania i znaczenia
- Poznanie podstawowych umiejętności laboratoryjnych, posługiwania się chemicznym sprzętem laboratoryjnym
- Rozwijanie zainteresowań badawczych
- Samodzielne przeprowadzenie eksperymentu chemicznego
- Doświadczenia dla szkół podstawowych:
- Sympatyczny atrament ze spirytusu salicylowego
- Do czego służą substancje wskaźnikowe? (badanie kwasowości próbek za pomocą soku z czerwonej kapusty)
- Wykrywanie fałszywej śmietany
- Wykrywanie skrobi w produktach spożywczych (rekacja jodyny i skrobi)
- Wybuch wulkanu
- Podwodny ogród (doświadczenie z krzemianami)
- Fontanna z piany
- Bateria z ziemniaka jako źródło zasilania zegarka.
- Doświadczenia dla klas gimnazjalnych:
- Reakcje barwne w roztworach wodnych - barwa produktów
- Do czego służą substancje wskaźnikowe? (badanie kwasowości próbek za pomocą soku z czerwonej kapusty)
- Badanie kwasowości próbek wody za pomaca zestawu pH 6,0-7,6, pHmetra, papierka wskaźnikowego i fenoloftaleiny
- Chromatografia tuszu flamastrów i barwników liści (rozdzielanie barwników)
- Błękit metylenowy – znikanie barwy i pojawianie się ponowne
- Podwodny ogród (doświadczenie z krzemianami)
- Wykrywanie fałszywej śmietany
- Wykrywanie skrobi w produktach spożywczych (rekacja jodyny i skrobi)
- Sztuczna krew.
- Doświadczenia dla liceum:
- Reakcje barwne w roztworach wodnych - barwa produktów
- Miareczkowanie słabego kwasu
- Badanie właściwości ureazy
- Do czego służą substancje wskaźnikowe? (badanie kwasowości próbek za pomocą soku z czerwonej kapusty)
- Badanie kwasowości próbek wody za pomaca zestawu pH 6,0-7,6 i pHmetru.
- Błękit metylenowy – znikanie barwy i pojawianie się ponowne.
Bieg na orientację
- Prowadzący:
- mgr Przemysław Jujka.
- Czas trwania:
- 2 godziny.
- Cel zajęć:
- Nauka samodzielnego posługiwania się mapą topograficzną.
- Charakter zajęć:
- Konkurs (bieg na orientację).
- Uwaga:
- Na zajęcia zalecany jest ubiór sportowy (ale bez przesady - w trakcie zajęć chodzimy po lesie, trochę też biegamy - chodzi o to by nie zakładać szpilek, klapek, lepszych ubrań itp.)
- Przed zajęciami proszę podzielić grupę na 16 drużyn.
- Środki sydaktyczne:
- Mapy
- Kompasy
- Stopery.
- Przebieg zajęć:
- Pogadanka: co to jest bieg na orientację, jego rodzaje i odmiany, czym się charakteryzuje mapa do biegów na orientację, zwrócenie uwagi na niektóre cechy mapy (skala, uproszczenie, błędy)
- Kilka porad dotyczących posługiwania się mapą (pomiary odległości, orientowanie...)
- Omówienie konkursu, zadań do wykonania, zasad punktacji itd.
- Konkurs
- Podsumowanie (co uczestnikom sprawiało największą trudność?)
- Wręczenie nagród dla najlepszej drużyny.
Bogate wnętrze ryb
Bogate wnętrze ryb - sekcja kręgowca
Zajęcia praktyczne poprzedzone są wstępem dotyczącym anatomii, morfologii i ekologii ryb. W trakcie zajęć praktycznych uczestnicy dokonują samodzielnej sekcji ryby na przykładzie śledzia lub płotki. Mogą zaobserwować budowę wewnętrzną, prze"śledzić" wygląd organów wewnętrznych oraz zrozumieć ich funkcjonowanie.
Bursztyn
Bursztynowy świat sprzed 40 milionów lat
W ramach zajęć omawiana jest geneza powstania bursztynowych inkluzji i samego bursztynu bałtyckiego. Owady sprzed 40 milionów lat są świadectwem zmian jakie zaszły na ziemi. Co nam mówią i jakie dają nam wskazówki? Czym jest bursztyn? Śmiercionośna pułapka czy piękny kamień jubilerski? Paleoentomologia - zajęcia dla ciekawskich. Czas trwania 1 godzina, cena 200 zł.
O Warsztatach w skrócie
Zazwyczaj warsztaty zaczynają się kolacją w poniedziałek wieczorem, a kończą śniadaniem w piątek rano. W trakcie pobytu przeprowadzane jest 14 godzin zajęć (7 tematów po 2 godziny każdy). Istnieje możliwość pozostania dłużej w Kątach Rybackich w celu realizacji własnego programu. Szczegółowy plan pobytu grupa otrzymuje po przyjeździe do Kątów Rybackich.
Uwaga!
Większość zajęć, niezależnie od pory roku i warunków pogodowych, odbywa się w terenie, w myśl zasady: nie ma złej pogody – jest tylko nieodpowiedni ubiór! Dlatego proszę zwrócić młodzieży szczególną uwagę na odpowiednie ubranie. Na zajęcia z ornitologii można zabrać lornetki (jeśli ktoś posiada), na biegu na orientację potrzebny jest długopis i telefon komórkowy, a na zajęciach o nietoperzach przydatna może być latarka.